115 Βιβλίο
4/10/2017
Πρόταση Χριστίνας Κελεσίδου
Χριστίνα Κελεσίδου
Ένα αεροπλάνο πέφτει σε ένα κοραλλιογενές νησί
του Ειρηνικού, οι επιζώντες, μικρά αγόρια από 6-12 χρονών βρίσκονται
απομονωμένοι σε ένα ιδανικό περιβάλλον. Στη αρχή το αντιμετωπίζουν με
ενθουσιασμό και όλα πάνε καλά. Η ύπαρξή τους όμως απειλείται όχι από
εξωτερικούς κινδύνους αλλά από την ίδια τους τη φύση και επιθυμίες. Ο
συγγραφέας τα παρουσιάζει όλα αυτά με ένα αλληγορικό τρόπο, ξεκινώντας από το
τίτλο όπου ‘’Ο Άρχοντας των Μυγών ‘’ είναι ο Βελζεβούλ δηλαδή ο διάβολος. Ο
άνθρωπος, δηλαδή τα μικρά αγόρια, από την αθωότητα προσπαθεί για την επιβίωση
του (άναμμα φωτιάς, κυνήγι για τροφή), περνάει στον φόβο, στον θυμό και στο
τέλος στον θάνατο. Ο W.Golding με μία ευκολοδιάβαστη γραφή γραμμένη με
κινηματογραφικό τρόπο (εξ ου και η ομότιτλη ταινία του Πήτερ Μπρούκ, μας δίνει
μια πολύ καλή εικόνα της πραγματικής ζωής και της πάλης με την καθημερινότητα
μέσα από τις εμπειρίες των μικρών αυτών αγοριών στην άγρια φύση του νησιού.
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο του βιβλίου είναι ότι
δεν αναφέρονται λεπτομέρειες για την πτώση του αεροπλάνου, αλλά ούτε για τις
συνθήκες ζωής των αγοριών πριν από το νησί. Δεν αναφέρονται οι γονείς τους,
είτε σαν πληροφορία στους αναγνώστες ή σαν αναμνήσεις στις συζητήσεις ή στις
σκέψεις των παιδιών. Ο συγγραφέας με αυτόν τον τρόπο μας κρατάει
«εγκλωβισμένους» στο νησί μαζί με τα αγόρια. Με αυτόν τον τρόπο ζούμε και εμείς
μέρα με τη μέρα τον αγώνα τους, χωρίς να μας δίνει χρόνο και δεδομένα για
αναπολήσεις και θύμησες της πρότερης ζωής.
Η μαχητικότητα και η διεκδίκηση στο απομονωμένο
νησί, γίνονται μάχη για την επιβίωση, γίνονται προπομποί της ωριμότητας και της
αντιμετώπισης της πραγματικότητας χωρίς καμία βοήθεια από ενήλικες. Η συστολή
και η εσωστρέφεια οδηγούν στη θυματοποίηση και στην εγκατάλειψη από τους
άλλους.
Ένα σημαντικό θέμα είναι το γεγονός ότι δεν
υπάρχουν καθόλου κορίτσια και ούτε αναφέρονται. Πιθανότατα το μέγεθος του
βιβλίου να ήταν διπλάσιο, καθώς η είσοδος του γυναικείου στοιχείου θα πυροδοτούσε
πλείστες καταστάσεις, συναισθήματα και εμπειρίες στη μικρή κοινότητα.
Ενδεχομένως ένα ή πολλά κορίτσια να προκαλούσαν αντιζηλίες μεταξύ των αγοριών,
να είχανε και αυτά ηγεμονικές τάσεις στις ομάδες των παιδιών, ίσως να έκανε την
εμφάνισή της η λίμπιντο και το σεξουαλικό στοιχείο και φυσικά κάποια αγόρια
μικρής ηλικίας θα αναζητούσαν τη χαμένη μητέρα τους.
Μπορεί το συγκεκριμένο βιβλίο να παρουσιάζει μια
φανταστική ιστορία ακραίων καταστάσεων, δεν παύει όμως να είναι πάντα επίκαιρο,
καθώς η ανθρωπότητα πάντα θα βιώνει δύσκολες συνθήκες εξαιτίας πολέμων και
άλλων πολιτικών καταστάσεων σε πολλά μέρη του πλανήτη. Ο τελικός αποδέκτης των
εμπειριών αυτών είναι συνήθως τα παιδιά που μεγαλώνουν με το φορτίο των σκληρών
βιωμάτων και εμπειριών που τα έχουν μέσα τους όλη τους τη ζωή, όπως και η μικρή
παρέα στο νησί.
Ελένη Παπαστεργιάδου
Το βιβλίο μου θύμισε με έναν τρόπο τον Χάξλεϊ με τον "κόσμο" του. Επειδή
οι ήρωες είναι παιδιά με σόκαρε περισσότερο -μπορεί και αυτό να ήθελε. Τίποτα
πιο τρομακτικό από τα αρχέγονα ένστικά μας που ολοένα πλησιάζουμε.
Βιολέττα Παπαδοπούλου
Διαχρονικό μυθιστόρημα, που δείχνει όλη την
αγριάδα που κρύβει ο άνθρωπος, όταν ξαναγυρίζει στα πρωτόγονα ένστικτά του και
απομακρύνεται από τις αξίες του πολιτισμού του, φτάνοντας να τις εκμηδενίζει
εντελώς.
Παράνοια, σκληρότητα, φιλοτομαρισμός, αρχομανία,
επιθυμία για αφανισμό του άλλου, κανιβαλισμός, εγωισμός, μισαλλοδοξία, όλα τα
μαύρα σκοτάδια της ψυχής μας εκτεθειμένα να κατοικούν στις ζωές παιδιών που
ναυάγησαν σε ένα απομονωμένο νησί.
Οι μόνες λογικές φωνές, του Ραλφ, του Πίγκυ, του
Σάιμον ή των 2 δίδυμων αδελφών, για τήρηση κάποιων κανόνων, που θα κάνουν τη ζωή
τους στο νησί ευκολότερη και θα κρατήσουν την πιθανότητα της σωτηρίας τους
ζωντανή, πνίγονται μέσα στον ορυμαγδό των φωνών του όχλου, που άγεται και
φέρεται από αγροίκους τύπους της ομάδας των κυνηγών (ο Τζακ ή ο Ρόμπερτς), με
χαρακτήρες ζωώδεις και επιθετικούς.
Η τελική εξόντωση όλων των ειρηνόφιλων και
λογικών παιδιών και η σωτηρία μόνο του αρχηγού τους, στο τέλος, μας δίνει
κάποια νότα αισιοδοξίας, μην αφήνοντάς μας όμως, να ξεχάσουμε την ευκολία της
μεταμόρφωσης του ανθρώπου, την ευκολία της απραγίας και ανευθυνότητας μέσα από
την ανωνυμία του πλήθους-αγέλης και την καταστροφή, μέσα από όλα αυτά, της
αθωότητας και της γνώσης να ζει αλληλέγγυα και ειρηνικά, δίνοντας χώρο σε
διαφορετικούς από εμάς ανθρώπους, πολιτισμούς, νοοτροπίες, να συνυπάρξουν αρμονικά.