61 Βιβλίο - Αλαίν ντε Μποττόν, "Μικρή φιλοσοφία του έρωτα" (4ος χρόνος)

Αλαίν ντε Μποττόν,  Μικρή φιλοσοφία του έρωτα
μετάφραση: Γιάννης Ανδρέου

Εκδόσεις Πατάκη, 2013

26-11-2014

Βιβλίο 61ο

Πρόταση του Νίκου Ματενίδη

Κλεοπάτρα Τσάκουρη

Άραγε αξίζει να γράφεις για τον έρωτα ή είναι πιο όμορφο να τον ζήσεις; Ερωτηματικά στην ουσία αναπάντητα, γιατί κάθε άνθρωπος θα απαντήσει διαφορετικά. Ίδια έξυπνη, ευρηματική, ενδιαφέρουσα, κι ας φαίνεται το θέμα κοινότοπο, χιλιοειπωμένο. Τα πιο απλά πράγματα είναι και τα πιο δύσκολα. 

Αλαίν ντε Μποττόν
γεν. 1969

Ο ΑΛΑΙΝ ΝΤΕ ΜΠΟΤΤΟΝ έγραψε ένα μυθιστόρημα για την φιλοσοφία του έρωτα, τόλμησε «και αυτό είναι καλό». Μας έδωσε, μέσα από μια ερωτική ιστορία δύο νέων ανθρώπων, όλους τους προβληματισμούς, όλη την ομορφιά, όλη την σκληρότητα, όλο τον ρομαντισμό και τον κυνισμό που εμπνέει το αίσθημα του έρωτα. Αισθάνομαι ότι το μυστήριο του έρωτα και του θανάτου είναι υπό συνεχή έρευνα σ’ ολόκληρη τη ζωή μας. Σύμφωνα με τους Κινέζους έχουμε οκτώ (8) χαρακτήρες που ορίζουν το πεπρωμένο μας. Οπότε; 

Βιολέττα Παπαδοπούλου

Ένα βιβλίο, που τέμνει με ακρίβεια χειρουργού όλες τις φάσεις του έρωτα και που θα μπορούσε άνετα να έχει τον τίτλο Ο Παραλογισμός του Έρωτα. Εν πολλοίς, με την τόση υπερ-ανάλυση, απομυθοποιεί το θείο και πρωταρχικό για την επιβίωσή μας συναίσθημα, αν και σε αρκετές περιπτώσεις είναι τόσο ακριβές στις διαπιστώσεις του, που όλοι μας αναγνωρίζουμε κομμάτια του εαυτού μας και των φάσεων που περνάμε κάθε φορά που ερωτευόμαστε.

Υπάρχει αρκετό χιούμορ στην εξιστόρηση της προσπάθειας του ήρωα να εξισορροπήσει ανάμεσα την υπερβάλλουσα «ευσυγκινησία» και στην υπέρ το δέον διάθεση ανεξαρτησίας, στον διαφορετικό τρόπο που βλέπει ο ίδιος την αγαπημένη του και όλοι οι υπόλοιποι, στην υποκειμενικότητα των συναισθημάτων που μας κατακλύζουν για το αντικείμενο του πόθου μας και στο πόσο αυτά αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου. Σύμφωνα με τον συγγραφέα «Το κακό με την ευτυχία είναι ότι, επειδή σπανίζει τόσο, καταλήγει να μας γεμίζει τρόμο και άγχος όταν τη δούμε να έρχεται. Ζώντας στον τετελεσμένο μέλλοντα, γλιτώναμε από την ανάγκη να δεσμευτούμε στην τρέχουσα κατάσταση».

Και, ενώ προς το τέλος φαίνεται να βρίσκει έναν μπούσουλα, λέγοντας ότι σε όλους μας υπάρχει και το καλό και το κακό και ότι ο ώριμος έρωτας, που δέχεται όλες τις αντιθέσεις του ανθρώπου που ερωτευόμαστε με κατανόηση και αγάπη, σώζει, τότε ακριβώς τον ξαναχάνει, αρχίζοντας να ερωτεύεται ξανά! 

 Παντελής Τρακίδης

Είναι φανερό πως ο Ντε Μποτόν έχει το χάρισμα του γραψίματος. Επίσης, είναι φανερό ότι του αρέσει η φιλοσοφία. Άλλο πράγμα όμως το μου αρέσει η φιλοσοφία κι άλλο γράφω φιλοσοφία και μάλιστα γράφω φιλοσοφία για τον έρωτα στα είκοσι-είκοσι δύο. Όπως είναι γνωστό πως ο έρωτας έχει πολλές μορφές και πολλές πτυχώσεις. Απ’ την πρώτη αγνή έλξη των πρώτων τάξεων του Δημοτικού, από τον χαζούτσικο του γυμνασίου, τον ώριμο, τον παράξενο, τον διεστραμμένο, τον Πλατωνικό, ως την γεροντοκαψούρα και ότι άλλο βάλει ο νους του ανθρώπου.

  Για να φιλοσοφήσεις λοιπόν πάνω σ’ αυτό το θέμα πρέπει – κατά τη γνώμη μου – να έχεις ζήσει πολλούς απ’ αυτούς, να έχει καταλαγιάσει η κάψα και ότι αυτή προκάλεσε, να έχεις συζητήσει με διάφορους που έζησαν τα ίδια η διαφορετικά πράγματα, να έχεις διαβάσει πολλά και αφού τα σκεφτείς όλα αυτά καλά κατακαθίσουν και καθαρίσουν στο μυαλό σου, τότε, αν έχεις τα φόντα φιλοσοφείς για τον έρωτα και γράφεις. Όταν όμως είσαι γύρω στα είκοσι είναι σα να κάθεσαι πάνω σ’ ένα μαγκάλι αναμμένα κάρβουνα  - τέτοια είναι η ορμή, η διάθεση να ερωτευτείς να σ’ ερωτευτούν, να κάνεις έρωτα και να νιώσεις όλα αυτά που μόνο ο έρωτας μπορεί να σου δώσει – κι όταν κάθεσαι πάνω σε κάρβουνα δεν μπορείς να φιλοσοφήσεις γιατί απλά καίγεται ο κώλος σου, ούτε μπορεί στα δεκαπέντε ένα κοριτσάκι να είναι πολύ έμπειρη στον έρωτα – όπως μας λέει για μια συμμαθήτρια του – ούτε να φιλοσοφείς στα οκτώ για το τι είναι ο θάνατος – έστω κι αν πέθανε ο αδελφός σου. Θα μου πείτε τώρα, ό,τι έγραψε ο συγγραφέας στο βιβλίο είναι μπούρδες; Όχι φυσικά, απλά είναι μαζέματα. Ο άνθρωπος ξεσήκωσε ότι υπήρχε και δεν υπήρχε πάνω σε κάθε γωνιά του πλανήτη για τον έρωτα από χιλιάδες χρόνια πριν μέχρι τις μέρες μας. Δεν άφησε φιλόσοφο για φιλόσοφο, διανοητή, καλλιτέχνη, συγγραφέα, μουσουργό ή κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο που να μην τον ανακατέψει στην ιστορία του σε μια άνευ λόγου και αιτίας επίδειξη γνώσεων. Το πρόβλημα όμως είναι ακριβώς εκεί, επειδή όλα αυτά δεν είναι δικά του, προσπαθώντας να συνταιριάσει διάφορες θεωρίες περί του έρωτα, με την γλυκερή ιστοριούλα του νεαρού ερωτευμένου ζευγαριού, φάσκει και αντιφάσκει συνεχώς: π.χ. τη μια η Χλόη είναι η χαζούλα ή κακόγουστη, που διαβάζει Cosmopolitan και κουτσομπολίστικα περιοδικά και θεωρεί θόρυβο  την κλασική μουσική, και στις επόμενες σελίδες είναι η έξυπνη με την διεισδυτική ματιά που της αρέσει ο Μπάχ. Ακόμη περιγράφοντας και τον εαυτό του πέφτει στην ίδια λούμπα: τη μια να τον παρουσιάζει σαν αλητάμπουρα αντιδραστικό μαρξιστή -αλήθεια δεν του είπε κανείς ότι τη λέξη μαρξιστής την χρησιμοποιούμε όταν αναφερόμαστε σε όσους πιστεύουν στη θεωρία του Καρλ Μαρξ και όχι στις σαχλαμάρες που είπε ο Αμερικάνος θεατρίνος;- και την άλλη στιγμή είναι ο ευαίσθητος διανοούμενος. Στη μια σελίδα – στη πρώτη τους έξοδο στο εστιατόριο – προσπαθεί να συμφωνήσει με ό,τι πει η Χλόη και αμέσως μετά, το επόμενο πρωί, μετά από την πρώτη τους ερωτική νύχτα, βλέπουμε την κοπέλα να του έχει έτοιμο ένα τραπέζι με όλα τα καλά και πέντε διαφορετικές μαρμελάδες κι αυτός θέλει να τα αφήσει όλα αυτά, μαζί και τη συντροφιά της, και να πάει στο σούπερ μάρκετ για να αγοράσει μαρμελάδα φράουλα. Παρ’ όλα αυτά έχει κομμάτια μέσα το βιβλίο που πραγματικά ισχύουν και δείχνουν τι συμβαίνει όταν κάποιος είναι ερωτευμένος, αλλά όπως είπα παραπάνω είναι – κομμάτια – και δεν δένουν απόλυτα με άλλα, αλλά, ούτε και με την ιστοριούλα. Ο συγγραφέας θέλησε μάλλον να κάνει κάτι μεταξύ μυθιστορήματος και δοκιμίου το οποίο σαν μυθιστόρημα το βρήκα λίγο και σαν δοκίμιο το βρήκα αδόκιμο. Η δική μου άποψη για τον έρωτα – με αφορμή το συγκεκριμένο βιβλίο – στην ηλικία που έφτασα, μ’ αυτά που έζησα, διάβασα και άκουσα, ένα πράγμα έμαθα: Ο ΕΡΩΤΑΣ ΔΕΝ ΜΑΘΑΙΝΕΤΑΙ.