ΕΡΤ και ΕΡΤ3 - Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα: «Πυροβολείστε τον πιανίστα»

 ΦΙΛΜ ΝΟΥΑΡ, ΑΠΟΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΟΙΡΑ ΣΤΟ «ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΣΤΕ ΤΟΝ ΠΙΑΝΙΣΤΑ»

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3, συνεχίζοντας το αφιέρωμά της Γαλλική Τρυφ(ο)ερότητα, παρουσιάζει τη Δευτέρα 18 Ιανουαρίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 2 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το αριστουργηματικό νεονουάρ του Φρανσουά Τρυφό Πυροβολείστε τον Πιανίστα (Γαλλία, 1964, ασπρόμαυρη, 92'). Παίζουν: Σαρλ Αζναβούρ, Μαρί Ντιμπουά, Νικόλ Μπεργκέρ, Μισέλ Μερσιέ.

Η συνδιοργάνωση και καλλιτεχνική επιμέλεια γίνονται από το ΚΕΜΕΣ, ενώ θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, του οποίου έντυπη ανάλυση θα διανεμηθεί στους θεατές. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Το προς συζήτηση θέμα στο λαϊκό πανεπιστήμιο για τον κινηματογράφο θα είναι: Η αποδιάρθρωση του φιλμ νουάρ και η επαναδιατύπωσή του με νέους όρους.

Ένας πιανίστας βοηθάει τον παραβατικό αδερφό του να ξεφύγει από δύο γκάνγκστερ. Όταν στοχοποιείται στη θέση του, αντιδρά βίαια.

Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Η ιστορία του πιανίστα Σαρλί με το μικρό γιο του, η αλλαγή ταυτότητας, η επαναφορά του, οι σχέσεις του με δύο γυναίκες και η εμπλοκή του στην παραβατικότητα εξαιτίας των αδελφών του. Παρόλο ότι ο Τριφό είναι αυστηρός με τον εαυτό του, εκμυστηρευόμενος ότι το πάθος του να γυρίσει ταινία με τον Αζναβούρ τον έκανε να έχει η δημιουργία του ανισόρροπη δομή και όχι κεντρικό στόχο, αδικεί τον εαυτό του ή απλά είναι πολύ μετριόφρων. Αυτό είναι ένα φιλμ  που καθορίζει το στίγμα και την πορεία της νουβέλ βαγκ. Το χαρακτηρίζουν δηλαδή αποδιάρθρωση, αποδραματοποίηση, ειρωνεία του αστικού μοντέλου αφήγησης ,έντονη κριτική του σινεμά και της αστυνομικής ταινίας, καθώς και των στερεοτύπων τους. Ο Τριφό, αξιοποιώντας ένα γκανγκστερικό μυθιστόρημα, ουσιαστικά ενθέτει στοιχεία «μαύρης» κωμωδίας, μιούζικαλ, δοκιμιακού σινεμά και αιωρήσεων στο χρόνο. Είναι πολύ κοντά στο σινεμά των Γκοντάρ και Ρενέ. Αναλαμβάνει λοιπόν  αυτός ο φανατικός σινεφίλ να μεταλλάξει το αμερικάνικο φιλμ νουάρ, στο οποίο κάνει πολλές φορές αναφορές, να το απομυθοποιήσει και να αφηγηθεί διαφορετικά. Έτσι  καταφέρνει ώστε ο θεατής να μένει αμέτοχος.

Η υποταγή του βασικού ήρωα (ιδίως όπως δείχνεται στο τέλος) στην κάθαρση της μοναξιάς και των επαναλήψεων καθορίζει και τον βαθύτατο κυνισμό  και την απαισιοδοξία του φιλμ. Η ζωή είναι ένα θέατρο, όπου οι κακοί είναι παλιάτσοι, οι καλοί προσπαθούν, αλλά δεν μπορούν και η κοινωνία κατακλύζεται από απάθεια. Το σινεμά υποβιβάζεται στα όρια αυτής της αστικής κατάθλιψης. Να θυμίσω τις εκπληκτικές σκηνές στο χιόνι που ο Τριφό θα τις ξαναθυμηθεί 10 χρόνια αργότερα όταν θα γυρίζει τη «Σειρήνα του Μισισιπή».

Ο δημιουργός γυρίζει την ταινία ως κριτικός κινηματογράφου, με χαλαρό μοντάζ, τεχνητά ασύνδετα πλάνα, χρήση πολλών διαλόγων και απομυθοποίηση της δράσης .Στην όλη πεσιμιστική ματιά του οφείλει πολλά στον Ραούλ Κουτάρ που πιάνει φοβερές επιδόσεις στην ασπρόμαυρη φωτογραφία. Αποκλεισμός κάθε φωτογένειας ,χαμηλοί φωτισμοί, ενώ η εξπρεσιονιστική ασπρόμαυρη φωτογραφία καταγράφει σκιές, θλιβερούς χώρους και ανθρώπους που επιπλέουν ως έντομα που σύντομα θα τα «τσακίσει» αυτό το απαθές κυνικό σύμπαν που καταπνίγει όνειρα και τρυφερότητα.»

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΣΤΕ ΤΟΝ ΠΙΑΝΙΣΤΑ»

Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε το Πυροβολείστε τον Πιανίστα είναι:

1.    Για τον εκπληκτικό τρόπο με τον οποίο ο Τρυφό αποδομεί και αποδιαρθρώνει το αμερικανικό φιλμ νουάρ και το ανασυνθέτει με νέους όρους.

2.    Γιατί η αποδιάρθρωση γίνεται με όρους αποδραματοποιημένης αποστασιοποίησης και με αναφορές σε πολλά είδη.

3.    Γιατί ο Τρυφό αξιοποιεί στοιχεία και κλισέ από μελοδράματα, αισθηματικές ταινίες, μιούζικαλ και περιπέτειες.

4.    Για τον τρόπο που απομυθοποιεί πλήρως τους τύπους των κακών, αναπαριστώντας τους ως γελοίους, παλιάτσους και ανίκανους.

5.    Για τον τρόπο που οι σκηνές δράσης χάνουν τη ρεαλιστική αληθοφάνειά τους και μετατρέπονται σε σκιές μαριονετών.

6.    Για την ιδιοφυή διαχείριση του χρόνου σχετικά με τις δύο ταυτότητες του ήρωα.

7.    Γιατί ο Τρυφό συμπορεύεται με τον Γκοντάρ στον τρόπο που αποδομεί το γκανγκστερικό φιλμ και την περιπέτεια: ο Τρυφό στο Πυροβολείστε τον Πιανίστα και ο Γκοντάρ στο Άλφαβιλ και στο Με Κομμένη την Ανάσα. Αυτό είναι ίσως το μοναδικό σημείο τομής των δύο τους.

8.    Για την εκπληκτική ασπρόμαυρη φωτογραφία του Ραούλ Κουτάρ.

9.    Για τις εξπρεσιονιστικές λήψεις και φωτισμούς που όχι μόνο αποδίδουν την ατμόσφαιρα του νεονουάρ αλλά συντελούν και στην αποδιάρθρωση του είδους.

10.  Για το εκπληκτικό τέλος που συμβολίζει την υποταγή του κάθε ήρωα στους μηχανισμούς της εξουσίας ολανω στην κοινωνική τάξη.

Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 25 Ιανουαρίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3, συνεχίζοντας το αφιέρωμα Γαλλική Τρυφ(ο)ερότητα, προβάλλει το αριστουργηματικό δράμα Η αλήθεια (1960).

Σας επισυνάπτουμε το πλήρες πρόγραμμα ως τα τέλη Φεβρουαρίου.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΓΑΛΛΙΚΗ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ

18/1 ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΣΤΕ ΤΟΝ ΠΙΑΝΙΣΤΑ (TIREZ SUR LA PIANISTE, Ασπρόμαυρη, Γαλλία, 1960, 92′) του Φρανσουά Τρυφό, με τον Σαρλ Αζναβούρ

25/1 Η ΑΛΗΘΕΙΑ (LA VERITE, Ασπρόμαυρη, Γαλλία, 1960, 130′) του Ανρί-Ζορζ Κλουζό, με την Μπριζίτ Μπαρντό, Χρυσή Σφαίρα Καλύτερης Ξένης Ταινίας

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΙΝΕΜΑ

1/2 ΥΠΟΘΕΣΗ ΜΑΤΕΪ (IL CASO MATTEI, Έγχρωμη, Ιταλία, 1972, 116′) του Φραντσέσκο Ρόζι, με τον Τζιάν Μαρία Βολοντέ, Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ Καννών

8/2 ΣΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ (Α CIASCUNO IL SUO, Έγχρωμη, Ιταλία, 1967, 93′) του Έλιο Πέτρι, βασισμένη σε μυθιστόρημα του Λεονάρντο Σιάσια, με τους Τζιάν Μαρία Βολοντέ και Ειρήνη Παπά. Βραβείο σεναρίου Φεστιβάλ Καννών
15/2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ: ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ (ΝΑDA, Έγχρωμη, Γαλλία, 1974, 127′) του Κλοντ Σαμπρόλ, με τον Φάμπιο Τέστι

22/2 ΡΕΒΟΛΒΕΡ (REVOLVER, Έγχρωμη, Ιταλία, 1974, 106′) του Σέρτζιο Σολίμα, με τους Όλιβερ Ριντ και Φάμπιο Τέστι

29/2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΥΒΡΑΒΕΥΜΕΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΑΙΝΙΑ-ΕΚΠΛΗΞΗ

Οι προβολές γίνονται κάθε Δευτέρα στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 2, Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665