50 Βιβλίο - Σουζάννα Ταμάρο ," 'Οπου σε πάει η καρδιά" /Οι αναγνώσεις μας (3ος χρόνος)

Σουζάννα Ταμάρο, Όπου σε πάει η καρδιά

Ξενόγλωσσος τίτλος: VA' DOVE TI PORTA IL CUORE

Μετάφραση: 'Ερη Κανδρή

Εκδόσεις: Ωκεανίδα, 1995
19/3/2014

Βιβλίο 49ο

Πρόταση της Χριστίνας Κελεσίδου 

 

Αρχοντούλα Διαβάτη

Κατ’ αρχήν είναι αυτή η γκρίζα σειρά της ΩΚΕΑΝΙΔΑΣ, μια «γυναικεία σειρά» με «μοδάτα» βιβλία που πριν τριάντα χρόνια είχα υποκύψει στη γοητεία της. Είχα διαβάσει την ΣΟΥΖΑΝΝΑ ΤΑΜΑΡΟ, με την συμπαθητική φωτογραφία της στο αφτί του βιβλίου. Να τη διαβάζω τώρα μετά από τόσα χρόνια δεν είναι η ίδια αίσθηση. Στο ύφος των μονολόγων, στους οποίους είναι συναρθρωμένο το μυθιστόρημα, βρίσκω κάτι από την αφέλεια του σινερομάντζου: μοδάτο, αναμενόμενο και «πεποιημένο», φτιαχτό, κατασκευασμένο για να αρέσει, ένα εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αυτοβοήθειας με διδακτισμό και έναν μυστικιστικό αέρα από ανατολικές φιλοσοφίες που ήταν της μόδας κάποτε. Η μόδα της αυτοανάλυσης και της ψυχανάλυσης, η αυστηρότητα του ρωμαιοκαθολικισμού στην οικογένεια, η υποκρισία και η στεγνότητα της αστικής τάξης διατρέχουν τη μυθοπλασία, και η μοντέρνα προσέγγιση των πραγμάτων μαζί με την σεξουαλική και όχι μόνο απελευθέρωση είναι η ακριβή παρακαταθήκη από μια γενιά στην επόμενη, που διατρέχει ένα επιστολικό μυθιστόρημα φτιαγμένο για μπεστσέλερ. Υπάρχει η εύκολη αφήγηση, η επιδειξιομανία καλών αισθημάτων για ζώα και πουλιά και δέντρα - τη βελανιδιά - ξερολισμός, γνώση διαφόρων τομέων του επιστητού και διάφορες ρήσεις που διατρέχουν ως θέσφατα το βιβλίο για την ψυχή,την καρδιά, τη συνείδηση και τον πόνο, ένα αληθινό κήρυγμα με ενδιαφέρουσες ιδέες και συχνά έξυπνα συμπεράσματα που όμως είναι μόνο στα όρια της λογοτεχνίας. 

 ( Πάντως ένιωσα αρκετή ανησυχία μήπως και δεν μεγάλωσα σωστά τους γιους μου- εγχειρίδιο αυτοβοήθειας γαρ- και ποιο δρόμο παίρνουν άραγε στη ζωή- βρίσκοντας στη δύσκολη σχέση της αφηγήτριας με την Ιλάρια αλλά και την εγγονή της κοινά στοιχεία με τη δική μου σχέση μαζί τους....).

Χριστίνα Κελεσίδου 

''Καταλαβαίνεις τώρα γιατί είναι όμορφα να χαιδεύεις τα δένδρα;
Για τη σταθερότητα τους, για την τόσο μακριά. την τόσο γαλήνια και τόσο βαθιά αναπνοή τους''
(ζωγραφική σε μετάξι)

Πρόκειται για την αφήγηση, σε ημερολογιακή μορφή, της γιαγιάς προς την εγγονή.

Σε εξομολογητικό τόνο εξιστορεί το παρελθόν και των δυο, αναφερόμενη σε τέσσερις γενιές. Σκοπός της είναι να βοηθήσει την εγγονή της να πάρει τις σωστές αποφάσεις στη ζωή, έχοντας σαν οδηγό το παρελθόν της οικογένειας.

Το επέλεξα γιατί πριν 19 χρόνια σε μια πολλή δύσκολη περίοδο της ζωής μου, ήρθε το βιβλίο αυτό και με φώτισε, μου έδωσε φτερά για έναν καινούριο τρόπο σκέψης και κατ' επέκταση, τρόπου ζωής μου.

Σήμερα, επιλέγω το βιβλίο αυτό για να θυμίσω σε όλους τους αναγνώστες τη ΔΥΝΑΜΗ της Λογοτεχνίας. Ότι μέσα από ένα βιβλίο, μία παράγραφο, ακόμα και μέσα από μερικές προτάσεις μπορούν να αναδυθούν συναισθήματα και έννοιες που, ενώ μέσα μας τα γνωρίζουμε, δεν μπορούμε να τα εκφράσουμε και να τα αποδεχθούμε. Συναισθήματα ολοκληρωτικά και δυνατά, τα οποία  συνταράζουν την ψυχή μας και αλλάζουν την προσωπική κοσμοθεωρία μας, την πορεία και τις επιλογές μας.

      

Η λογοτεχνία, κατά την γνώμη μου ,δεν είναι μόνο οι περίτεχνες περιγραφές, τα καλολογικά στοιχεία και ο ωραίος δομημένος λόγος. Είναι αυτό μου θα μας δώσει το έναυσμα και θα μας κάνει να πάμε ένα βήμα παραπάνω, θα μας εξελίξει.

Το συγκεκριμένο βιβλίο δεν είναι λογοτεχνικά άριστο, του λείπει η πλοκή. Τα μαθήματα ζωής βγαίνουν από τις ρήσεις της γηραιάς κυρίας.Στην τελευταία παράγραφος του βιβλίου, η συμβουλή της γιαγιάς προς την εγγονή ήταν αυτή  που με συντάραξε πριν 19 χρόνια: "κι όταν θ' ανοιχτούν μπροστά σου τόσοι δρόμοι και δεν θα ξέρεις ποιόν θα διαλέξεις, μην ακολουθήσεις έναν στην τύχη, αλλά κάθισε και περίμενε. Πάρε βαθιές, γεμάτες εμπιστοσύνη ανάσες, όπως τη μέρα που ήρθες στον κόσμο, χωρίς να αφήσεις τίποτα να αποσπάσει την προσοχή σου. Περίμενε, περίμενε κι άλλο. Μείνε ασάλευτη, σιωπηλή κι άκουσε την καρδιά σου. Κι όταν σου μιλήσει, πήγαινε όπου σε πάει εκείνη''.

Φυσικά, δεν εννοεί την ερωτική καρδιά, αλλά αυτήν που είναι βαθιά μέσα μας και ξέρει πολύ καλά τι είναι το καλύτερο για μας, που για να το βρούμε χρειάζεται μεγάλη μάχη και γνωριμία με τον εαυτό μας και κατανόηση προς τους άλλους ανθρώπους.

Τώρα, που το ξαναδιάβασα επεσήμανα τα μεγάλα λάθη που κάνουμε κυρίως οι γονείς. Ο έμφυτος εγωισμός και η υποκρισία μας απομακρύνουν από τα αγαπημένα μας πρόσωπα, όπως συνέβη με τους ήρωεςτου βιβλίου.

Παντελής Τρακίδης

Βιολέττα Παπαδοπούλου

Το βιβλίο διαβάζεται με μεγάλη ευκολία, μιλάει κατευθείαν στο συναίσθημα, έχει ωραίες περιγραφές και οι παραβολές – μεταφορές του είναι από το περιβάλλον μιας ηλικιωμένης γυναίκας, που έζησε όλη τη ζωή της ως νοικοκυρά, κοντά στο σπίτι, τον κήπο της και τα λουλούδια της.

Μου άφηνε συνέχεια μία λύπη, ενώ η ηρωίδα γιαγιά δεν μου έδωσε να καταλάβω ποιοι ήταν οι λόγοι που την οδήγησαν να έχει τόσο μεγάλη απόσταση από την εγγονή της ή γιατί, αφού απέκτησε τη σοφία, μετά την άσχημη εμπειρία με την πορεία της ζωής της κόρης της, δεν μπορούσε να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με το έφηβο κορίτσι, ακούγοντας, όπως λέει η ίδια, την καρδιά της, παρά αντιμετώπιζε παθητικά την κατάσταση, περιμένοντας το θάνατό της.

Πολλές οι μεταφυσικές αναφορές, ενώ δεν συμφωνώ με τις ιδέες της περί κοινωνικών επαναστάσεων, με παράδειγμα την Οκτωβριανή επανάσταση, για τις οποίες προσεύχεται να εκλείψουν στο μέλλον, λες και ο κόσμος θα μπορούσε με ένα μαγικό ραβδί να γίνει τέλειος.

Θα ήθελα τις ιδέες λίγο πιο φρέσκιες, παρόλο που αναφέρονται σε σκέψεις μιας ογδοντάχρονης γυναίκας, η οποία, όμως, στη ζωή της πορεύτηκε με έναν υπόγειο, έστω, αντισυμβατικό τρόπο.

Φράσεις που μου άρεσαν: «Το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο είναι να βρίσκουμε προφάσεις όταν δεν θέλουμε να κοιτάξουμε μέσα μας. Αν η ζωή είναι μια διαδρομή, είναι μια διαδρομή που πραγματοποιείται πάντα σε ανηφόρα».