ΕΡΤ και ΕΡΤ3 - Κινηματογραφική Λέσχη των Εργαζομένων της ΕΡΤ3 / Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα: «Στραβίσκι» - Δευτέρα 14-3-2016

ΙΣΧΥΡΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ «ΣΤΑΒΙΣΚΙ» ΤΟΥ ΑΛΕΝ ΡΕΝΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3, στα πλαίσια του αφιερώματός της Ευρωπαϊκό Πολιτικό Σινεμά, παρουσιάζει την Καθαρά Δευτέρα 14 Μαρτίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 2 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) την αριστουργηματική πολιτική ταινία του Αλέν Ρενέ Σταβίσκι (Γαλλία, 1974, έγχρωμη, 114'). Παίζουν: Ζαν Πολ Μπελμοντό, Φρανσουά Περιέ, Μισέλ Λόντστεϊλ, Σαρλ Μπουαγιέ.

Η συνδιοργάνωση και καλλιτεχνική επιμέλεια γίνονται από το ΚΕΜΕΣ. Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Βασίλη Ραφαηλίδη. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Το προς συζήτηση θέμα στο λαϊκό πανεπιστήμιο για τον κινηματογράφο θα είναι: Η αξιοποίηση των σκανδάλων για τη δημιουργία νοσηρών ιδεολογικών φαινομένων.

Ο μικροαπατεώνας Αλεξάντρ Σταβίσκι κατορθώνει να αναπτύξει επαφές με κορυφαίους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες της Γαλλίας του Μεσοπολέμου, μέχρι τη στιγμή που προκαλεί ένα τεράστιο οικονομικό σκάνδαλο.

Η ανάλυση του Βασίλη Ραφαηλίδη που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:

«Ο Αλεξάντρ - Σερζ - Σταβίσκι, ο μεγαλοαπατεώνας Ρωσοεβραίος που αναστάτωσε τη Γαλλία το δεύτερο μισό της δεκαετίας του `60, που οδήγησε τη χώρα στα πρόθυρα του εμφυλίου πολέμου (και του φασισμού), που πούλησε...  τον πύργο του Άιφελ, που «αγόρασε» πέντ’ έξι βουλευτές, που ονειρευόταν να κυβερνήσει εκ του παρασκηνίου τη Γαλλία και μέσω αυτής τον κόσμο, που φανταζόταν τον εαυτό του σαν μια βελτιωμένη παραλλαγή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που υπήρξε γόης μεγάλης κλάσεως και ιδιοφυής μπίζνεσμαν-αεριτζής, ο οποίος τη μια μέρα κέρδιζε μια περιουσία και την άλλη την έχανε, με άλλα λόγια ο μεγαλύτερος «καλλιτέχνης» απατεών των αιώνων, που έκανε την απάτη σκοπό της ύπαρξής του και πηγή της δύναμής του, ήταν αδύνατο να μην καταλήξει αργά ή γρήγορα σ’ εκείνο το είδος αθανασίας που προσφέρει ο κινηματογράφος τόσο άνετα.

Ενσαρκωτής του ο Ζαν Πολ Μπελμοντό και αυτουργός της νεκρανάστασης ο πολύς (και από πολλά χρόνια άνεργος) Αλέν Ρενέ.

Δυστυχώς και για τους τρεις (Σταβίσκι-Μπελμοντό-Ρενέ) το εγχείρημα της άσκοπης νεκρανάστασης αποδείχθηκε ένα φιάσκο όμοιο με τις κρατικές ομολογίες που κυκλοφόρησε το 1934 ο Σταβίσκι και που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία (ή τη δολοφονία, πράγμα που ίσως αποτελεί κρατικό μυστικό της δημοκρατικής Γαλλίας).

Ο Σταβίσκι θα θύμωνε πολύ βλέποντας αυτό το φιλμ, διότι παραγνωρίζεται ο ρόλος του σαν «λανθάνοντος» πολιτικού προσώπου, παρόλο που αυτή ακριβώς ήταν η μόνιμη φιλοδοξία του. Ο Μπελμοντό νιώθει αμήχανος, καθώς αγωνίζεται να κάνει όσο το δυνατό πιο συμπαθητικό τον «ζογκλέρ της απάτης» και ο δύστυχος Ρενέ ιδρωκοπάει για να φέρει στη μνήμη του το Χιροσίμα αγάπη μου.

Ο μόνος που νιώθει κάπως άνετα είναι ο σεναριογράφος Χόρχε Σεμπρούν, που με την υπόδειξη του Ρενέ σκέφθηκε ίσως πως αυτή η ταινία θα μπορούσε να έχει γυριστεί σαν το πρώτο μέρος μιας διλογίας πριν από το Ο πόλεμος τελείωσε, οπότε θα είχε τίτλο Ο πόλεμος δεν άρχισε. Πράγματι, η εξαιρετική, αχνή και απαλή πολιτική διάσταση αυτής της ταινίας υποτίθεται πως φτάνει μέχρι την περιγραφή μιας «κοινοβουλευτικής διαφθοράς», που αποτελεί το μόνιμο πρόσχημα για την επιβολή ενός φασιστικού καθεστώτος πολλαπλά διεφθαρμένου.

Η «υπόθεση Σταβίσκι» ήταν μια σαφής προειδοποίηση για την επερχόμενη «φαιά πανούκλα» και μια αφορμή για την αποπομπή του Τρότσκι από τη Γαλλία, πράγμα που (κατά τον Εβραίο Ρενέ) στέρησε την Ευρώπη από έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρόλο στη θωράκισή της κατά του φασισμού.

Ωστόσο, το πορτρέτο του Εβραίου Σταβίσκι παραείναι στολισμένο και παρφουμαρισμένο, ενώ η εντελώς μηχανική σύνδεση της υπόθεσης Σταβίσκι με την υπόθεση Τρότσκι μοιάζει εξ αρχής ύποπτη. Να’ ναι τυχαίο που ο συμπαθέστατος Σταβίσκι, ο συμπαθέστατος Τρότσκι και ο υπερσυμπαθής Ρενέ είναι και οι τρεις Εβραίοι; Πολύ θα θέλαμε να το πιστέψουμε.

Όπως και να’ ναι, τούτη η ταινία-ρετρό με τον ξέχειλο ρομαντισμό δεν έχει καμιά σχέση με την προηγούμενη δουλειά του Ρενέ, που κάθε προσπάθεια που κάνει ο τελευταίος να μοντερνιστεί, π.χ. με τα διάσπαρτα σε όλη την ταινία γκρο πλαν των μαρτύρων στη δίκη Σταβίσκι για την οποία πληροφορούμαστε κάτι μόνο στο τέλος, μοιάζει σαν πλαστογράφηση ή παραχάραξη του εαυτού του.»

ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ «ΣΤΑΒΙΣΚΙ»

Εξάλλου, 10 λόγοι για να μην χάσετε το Σταβίσκι είναι:

1.    Για την υπέροχη απόδοση μιας ταραγμένης εποχής, αυτής του Μεσοπολέμου, όπου ταυτόχρονα με την άνοδο του φασισμού, συνέβαιναν και πολλά άλλα νοσηρά φαινόμενα.

2.    Για τον εκπληκτικό Ζαν Πολ Μπελμοντό, που παρουσιάζεται ταυτόχρονα φανφαρόνος και υπερδραστήριος στον καλύτερο ίσως ρόλο της καριέρας του.

3.    Για την εξαιρετική, λιτή υπόδυση του βαρώνου από τον υπέροχο παλαίμαχο ηθοποιό Σαρλ Μπουαγιέ .

4.    Για τις άψογες κατασκευαστικές αξίες και τους υπόλοιπους εξαιρετικούς ρόλους.

5.    Για την εκπληκτική φωτογραφία του Σασά Βιερνί, που αποδίδει εξαιρετικά την εποχή.

6.    Για την διακριτική αναφορά στην υπόθεση Τρότσκι, ο οποίος βρισκόταν τότε στη Γαλλία.

7.    Γιατί παρατηρούμε με πόσο εξαιρετικό τρόπο ο Ρενέ δείχνει τη σχέση διαπλοκής οικονομικών συμφερόντων, πολιτικής, αστυνομίας και άλλων παραγόντων.

8.    Γιατί ο μέγας δημιουργός Ρενέ βρίσκει την ευκαιρία και περνάει στοιχεία από το προσωπικό του σινεμά, όπως τα πλάνα μέλλοντος και τις αιωρούμενες κατά μέτωπο αφηγήσεις.

9.    Για τον τρόπο που ο Ρενέ διαχειρίζεται το χρόνο μέσω του μοντάζ, δημιουργώντας μια υψηλή αισθητική θεώρηση .

10.  Γιατί ο Ρενέ αποφεύγει πλήρως την παγίδα του ρετρό, τόσο αφηγηματικά, όσο και ως γενική ιδεολογική αντίληψη.

Υ.Γ. Την επόμενη Δευτέρα 21 Μαρτίου η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 παρουσιάζει στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος για πρώτη φορά στην Ελλάδα το καφκικό πολιτικό θρίλερ του Νταμιάνο Νταμιάνι Φοβάμαι (1977) με τον Τζιάν Μαρία Βολοντέ.