Η λέξη του μήνα (28.4): ο "χορός" της Ντίνας Παπαδοπούλου

Η λέξη του μήνα 

ISADORA DUNKAN-ΙΣΙΔΩΡΑ ΝΤΑΝΚΑΝ  (1877-1927)

Η Isadora Duncan, γεννήθηκε το 1877 και χαρακτηρίζεται ως η μητέρα του σύγχρονου χορού. Με το έργο και τη διδασκαλία της έδωσε καινούριο νόημα στην έννοια «χορός» και ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Μεγάλωσε μαζί με τα τρία αδέρφια της και τη μητέρα της, η οποία όντας πιανίστρια, εμφύσησε την αγάπη της για τις τέχνες στα παιδιά της. Έτσι η Isadora άρχισε να ασχολείται με τον χορό από πολύ μικρή ηλικία. Η αγάπη της Isadora για τον χορό ήταν τόσο έντονη που αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δημόσια εκπαίδευση για να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στην τέχνη. Παρ' όλα αυτά δεν ήταν αδιάφορη για την μάθηση. Αντίθετα, λάτρευε την ποίηση και την λογοτεχνία. Οι διδασκαλίες της Isadora ήταν ενάντια στις αυστηρές αρχές του κλασσικού μπαλέτου, το οποίο χαρακτήριζε κακόγουστο και αφύσικο. Υποστήριζε ότι ο χορός πρέπει να λειτουργεί ως μέσο έκφρασης και ψυχαγωγίας και όχι να καταπονεί και να περιορίζει τον χορευτή μέσω ανόητων κανόνων που εναντιώνονται με την φύση του ανθρώπου. Συνδυάζοντας την μουσική και την ποίηση, και αξιοποιώντας κάποια στοιχεία από το μπαλέτο, δημιούργησε ένα εξ' ολοκλήρου δικό της είδος χορού το οποίο διέφερε από τα υπάρχοντα χορευτικά είδη και παρουσίαζε έντονες αντιθέσεις με το κλασσικό μπαλέτο.

Ο τρόπος που χόρευε χαρακτηριζόταν από κομψότητα, χάρη, αιθέριες και γήινες κινήσεις, μελωδικότητα, και έντονη εκφραστικότητα. Η ίδια, μέσω της διδασκαλίας της, προωθούσε την ελευθερία κινήσεων, την φυσικότητα, τον αυτοσχεδιασμό και προσωπική έκφραση κάθε χορευτή. Στα χνάρια της Isadora βάδισαν χιλιάδες χορευτές, οι οποίοι εμπνεύστηκαν από την καινοτομία της για να αναπτύξουν τα δικά τους προσωπικά χορευτικά στιλ.

Η επιρροή που άσκησε η Isadora δεν περιορίστηκε στην χορευτική σκηνή. Την χορευτική απελευθέρωση της Duncan ακολούθησαν αλυσιδωτές αντιδράσεις πολλών καλλιτεχνών, που έψαχναν καινούρια μέσα έκφρασης, έμπνευσης και δημιουργίας. Πολλοί την θεωρούν μητέρα της μοντέρνας τέχνης.

Η Isadora Duncan ήταν μια απελευθερωμένη γυναίκα, με πολύ πρωτοποριακές για την εποχή της αντιλήψεις. Ο αντισυμβατικός τρόπος ζωής της είχε προκαλέσει κατά καιρούς θύελλες αντιδράσεων και σχολίων, αλλά η ίδια δεν απαρνήθηκε ούτε στιγμή τις αντιλήψεις της. Ήταν θεωρητικός του χορού, και ασκούσε κριτική στην σύγχρονη κοινωνία, στον πολιτισμό και στην εκπαίδευση. Υπήρξε ένθερμη υποστηρικτής του αγώνα υπέρ των δικαιωμάτων της γυναίκας, και ονειρευόταν μια κοινωνική επανάσταση.

Απέκτησε δύο παιδιά εκτός γάμου από διαφορετικούς άνδρες, και παρά τον όρκο της να μείνει ανύπαντρη, μερικά χρόνια αργότερα παντρεύτηκε έναν άντρα κατά δεκαπέντε χρόνια νεότερό της. Η ζωή της ήταν γεμάτη ατυχή γεγονότα. Έχασε και τα δύο παιδιά της από πνιγμό, όταν το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαιναν μαζί με την νοσοκόμα τους έπεσε σε ποτάμι. Και δύο χρόνια μετά τον γάμο της ο άντρας της την άφησε και λίγο καιρό αργότερα αυτοκτόνησε. Ο θάνατός της ήταν εξίσου τραγικός με την πολυτάραχη ζωή της. Πέθανε τον Σεπτέμβριο του 1927 σε ηλικία 50 ετών, όταν το φουλάρι που φορούσε πιάστηκε στη ρόδα του αυτοκινήτου, που οδηγούσε,  με αποτέλεσμα να πνιγεί μέχρι θανάτου όταν το αυτοκίνητο ξεκίνησε.

Ογδόντα-εννέα χρόνια μετά το θάνατό της, η Isadora εξακολουθεί να αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους λάτρεις της τέχνης. Με το έργο της επανέφερε τον χορό σε υψηλή θέση ανάμεσα στις άλλες τέχνες και τον έφερε ξανά σε επαφή με τις ρίζες του ως ιερή τέχνη. Πολύ καλλιεργημένη και ανοιχτόμυαλη γυναίκα με ισχυρές απόψεις και κριτική σκέψη.

Η χορευτική της εικόνα ήταν εμπνευσμένη από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Χορεύοντας ξυπόλητη, με λυτά μαλλιά, αέρινα φορέματα, και χρησιμοποιώντας ολόκληρο το σώμα της για να εκφραστεί, η Duncan ανέβασε τον χορό σε ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο, αλλάζοντας την πορεία του για πάντα. Η Ισιδώρα, μετά τα 22, έζησε κυρίως στην Ευρώπη. Το 1903 έχτισε στο  Βύρωνα, στην Αθήνα, μια κατοικία όπου τώρα έχει μετατραπεί σε σχολή χορού με το όνομά της φυσικά, Ντάνκαν, Την κατοικία σχεδίασε ο αδερφός της Ραϋμόνδοος, ο οποίος βασίστηκε σε αρχαιοελληνικά πρότυπα.  

^{PRODANCE, Αφιέρωμα στην Ισιδώρα Ντάνκαν και Βικιπαίδεια}