Η λέξη του μήνα: Ηδονή 16.1

Ο Γιώργος Καλιεντζίδης
για τη Λέξη του μήνα

Η ηδονή της εξουσίας

Giorgio de Chirico. Έκτωρ και Ανδρομάχη, 1917.
Ferrara, Galleria Nazionale d'Arte Moderna, Roma.

Διαβάζουμε στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη στο λήμμα ηδονή: 1. εξαιρετικά έντονη αισθησιακή απόλαυση του δημιουργείται από την ικανοποίηση ενστίκτων και ορμών. Είναι έκδοτος στις ηδονές. Ρίγη ηδονής. Θέλει να δοκιμάσει κάθε είδους ηδονές. Επιδίωξη της ηδονής, Επιρρεπής στις ηδονές.// Τι ηδονή ένα καλό γεύμα! ΦΡ σκεύος* ηδονής. 2. ψυχική, ηθική ή πνευματική απόλαυση: Η ηδονή της εκδίκησης. [λόγ.<αρχ. ηδονή]

Νίκος Εγγονόπουλος, Ορφεύς και Ευρυδίκη (1958)
Πηγή φωτο:http://silgoneon5dimgeraka.gr

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές-μορφές της ηδονής είναι η ηδονή της εξουσίας. Συχνά διαπιστώνουμε ότι αυτή η ηδονή είναι ισχυρότερη των άλλων εκδοχών της. Η εξουσία, λοιπόν, δρα ως αφροδιασιακό. Γίνεται το χρυσόμαλλο δέρας, το ποθητό "έπαθλο", η ακριβή "ανταμοιβή" ενός αγώνα "τρωικών" διαστάσεων, στον οποίον όλα μπορούν να ειδωθούν. Ευγενικές μορφές αλλά και κτυπήματα κάτω από τη μέση. Άμιλλα αλλά και αναθυμιάσεις βοθρολυμάτων.
Ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου αποκαλύπτεται, σε όλες του τις διαστάσεις, κατά την προεκλογική περίοδο μιας εκλογικής αναμέτρησης στην οποία συμμετέχει ως υποψήφιος. Ή από τις μεθόδους τις οποίες μετέρχεται για να καταλάβει μια θέση εξουσίας: στη δουλειά, στον σύλλογο, στο συνδικαλιστικό σωματείο. Αυτό είναι το πρώτο πεδίο αποκάλυψης. Το δεύτερο, και εξίσου αποκαλυπτικό πεδίο, βρίσκεται σε αυτό που έλεγαν οι παππούδες μας οι Αρχαίοι: αρχή άνδρα δείκνυσι -οι γυναίκες δεν εξαιρούνται από τον "κανόνα" αυτό. Η ποθητή εξουσία τον περιμένει για να τον δαφνοστεφανώσει. Επιτέλους, έφτασε η στιγμή για να αποδείξει σε όλους το πόσο πραγματικά αξίζει. Πόσο παραγκωνισμένη προσωπικότητα ήταν. Πόσο θα αλλάξει, από εδώ και πέρα, η ζωή των ανθρώπων που επηρεάζονται από τις αποφάσεις του. Πόσο τα άστρο του θα φωτίζει την πορεία του κόσμου.
Συνήθως η ζωή διαψεύδει  με τον πλέον οδυνηρό τρόπο τα σχέδιά του. Η ηδονή της εξουσίας μεταμορφώνεται σε καμένα κάρβουνα με το που σβήνουν οι προβολείς της εξουσίας, με την επιστροφή στις συνηθισμένες ημέρες, τις κανονικές, τις δίχως τον οίστρο της εξουσίας. Σαν σβήνουν τα φώτα, η ηδονή της εξουσίας και τα παρελκόμενά της μοιάζουν με άδειο σακί.
Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται ανά τους αιώνες -σαν του κύκλου τα γυρίσματα που ανεβοκατεβαίνου / και του τροχού που ώρες ψηλά και ώρες στα βάθη πηαίνου*. Ποιο ένστικτο και ποια ορμή ικανοποιούνται από την απόκτηση της εξουσίας; Γιατί οι της εξουσίας αποκτούν αφροδισιακή ελκτική δύναμη; Γιατί γίνονται ωραίοι, ποθητοί, επιθυμητοί; Γιατί γίνονται φορές (τις περισσότερες) γελοίοι με τα καμώματά τους; Γιατί, τελικά χάνουν το μέτρο, τον εαυτό τους; Ή μήπως, αυτός είναι ο πραγματικός τους εαυτός; Κι αν αυτός είναι ο πραγματικός τους εαυτός, τότε ο άλλος ποιος είναι;

*Οι δύο πρώτοι στίχοι από τον "Ερωτόκριτο"  του Βιντσέντζου Κορνάρου, Εκδόσεις Ερμής, Αθήνα 1988.