ΕΡΤ και ΕΡΤ3_ "δεν άνθισαν ματαίως τόσα θαύματα": "Άγρια Συμμορία"

«ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ»

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ, ΒΙΑ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Ένα από τα κορυφαία φιλμ όλων των εποχών, όπως ανθολογείται και στις διάφορες λίστες, παρουσιάζει η Ταινιοθήκη των τριών ραδιοφώνων της ΕΡΤ-3.

Τη Δευτέρα 8 Σεπτεμβρίου στις 21:00 στον Πεζόδρομο της Αγγελάκη 14 με δωρεάν είσοδο, στο αφιέρωμα Όταν ξέσπασε η βία, προβάλλεται η Άγρια συμμορία (The Wild  Bunch,  έγχρωμο, ΗΠΑ, 1969, διάρκεια 140΄) του Σαμ Πέκινπα με την καλλιτεχνική επιμέλεια και συμπαράσταση του ΚΕΜΕΣ. Εδώ η βία είναι ταξική και επαναστατική.

Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό. Στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Δημήτρη Κολιοδήμου, κριτικού κινηματογράφου και συγγραφέα.

Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ  πρωτότυπου σεναρίου και πρωτότυπης μουσικής, ενώ κέρδισε πέντε  βραβεία μικρότερης σημασίας.

Πρωταγωνιστούν: Γουίλιαμ Χόλντεν, Έρνεστ Μπόργκναϊν, Ρόμπερτ Ράιαν,  Γουόρεν Όουτς, Μπεν Τζόνσον.

Στα 1914 μια συμμορία Τεξανών παγιδεύεται από μια ομάδα που διοικεί ένας πρώην φίλος τους. Πολεμώντας γυρίζουν προς το Μεξικό, όπου εμπλέκονται  με την επανάσταση. Η τελική αιματοχυσία έμεινε στην ιστορία του κινηματογράφου. Μια εκπληκτική δημιουργία, αθάνατη από το χρόνο, που σχολιάζει το οριστικό τέλος του ρομαντισμού με τις αρχές του 20ού αιώνα. Παράλληλα, είναι μια εξαιρετική ταξική ανάλυση για το θέμα της επανάστασης  αλλά και της μη επαρκώς συνειδητοποιημένης εξέγερσης, που έρχεται με καθαρά συναισθηματικό τρόπο. Έξοχοι σταρ, σπουδαία φωτογραφία, περίτεχνο μοντάζ και φινάλε που δεν ξανάγινε στην ιστορία του σινεμά.

Η έντυπη ανάλυση του Δημήτρη Κολιοδήμου που θα διανεμηθεί στο κοινό είναι η ακόλουθη:

«Η Άγρια συμμορία, πέρα από την εμμονή της στην πεκινπαϊκή προβληματική, είναι κάτι περισσότερο από ένα απλό γουέστερν: αποτελεί μια θαυμάσια πολιτική ταινία, που απεικονίζει με εκπληκτική σαφήνεια την ταξική «διαστρωμάτωση» ενός συγκεκριμένου χώρου. Επιπλέον, είναι η μοναδική ταινία του σκηνοθέτη, όπου ο επιζών χαρακτήρας δεν κατευθύνεται προς το άγνωστο, αλλά υιοθετεί μια συγκεκριμένη στάση και δείχνει να διαμορφώνει ταξική συνείδηση, που θα δώσει νόημα στη μετέπειτα (εκτός ταινίας) ζωή του. Παύει πια να είναι μια απλή, απελπισμένη προσωπικότητα και η οδύσσειά του φτάνει τελικά σε αυτογνωσία και αυτοσυνείδηση, που του απαγορεύουν τη μεταστροφή και τον οδηγούν σε μία «κατεύθυνση». Το γιατί συμβαίνει αυτό μας το λέει ο Σέρτζιο Κορμπούτσι, ο ιταλός μετρ των γουέστερν-σπαγγέτι: «ο Πέκινπα έφτιαξε την Άγρια συμμορία μετά την επιτυχία των ταινιών του Λεόνε και του Κορμπούτσι», ιδιαίτερα αυτών της τελευταίας τους περιόδου, όπου οι ήρωές τους έρχονται σε επαφή με Μεξικανούς ληστές και επαναστάτες και αποκτούν «κοινωνική συνείδηση», ενώ ο Σέρτζιο Λεόνε αναφέρει ότι ο ίδιος ο Πέκινπα του είχε πει πως «χωρίς εσένα δεν θα σκεφτόμουνα ποτέ να φτιάξω την ταινία που έφτιαξα». Και, σίγουρα, η επιτυχία των ιταλικών γουέστερν (και ιδιαίτερα αυτών των δύο προαναφερθέντων σκηνοθετών) πρέπει να βοήθησε τον Πέκινπα να πείσει τους παραγωγούς να γυρίσουν μια ακριβή ταινία, όπως η Άγρια συμμορία, με πλοκή που εξελίσσεται στα νοτιοδυτικά σύνορα των Η.Π.Α. και περιλαμβάνει κυνηγημένους ληστές, Μεξικανούς ληστές και Μεξικανούς επαναστάτες, βρώμικα παιδιά που διαποτίζονται από τη βία γύρω τους και μισθοφόρους κυνηγούς επικηρυγμένων.

Η ομορφιά της ταινίας του, όμως, συνίσταται και σε κάτι ακόμα: στην κινηματογράφησή της και, κυρίως, στο μοντάζ της. Αν ο Γκρίφιθ με τη Γέννηση ενός έθνους δημιούργησε το παράλληλο μοντάζ, ο Πέκινπα εδώ κατορθώνει να οδηγήσει το μη-παράλληλο μοντάζ στην αποθέωσή του: η ταινία μοιάζει σαν «παιδί» του Θωρηκτού Ποτέμκιν και ταυτόχρονα πολύ πιο πρωτοποριακή. Ειδικά οι σεκάνς της αρχής και του τέλους είναι ανεκτίμητες και πρωτοπόρες: δημιουργούν μια φιλμική σύγκρουση, επίθεση στο πανί της οθόνης, αφύπνιση των αισθήσεων και αισθητική απελευθέρωση. Η κινηματογράφηση του θανάτου σε αργή κίνηση δημιουργεί ένα πολύ πιο επιτυχημένο αποτέλεσμα (αν και όχι λιγότερο καλλιτεχνικό) απ’ ότι στον Σεργκέι Αϊζενστάιν (στη σφαγή στα σκαλιά της Οδησσού) και, ως τέχνασμα, χρησιμοποιημένο και από τον Ακίρα Κουροσάουα στους Επτά σαμουράι, αποκτά ένα διαφορετικό νόημα. Όπως αναφέρει ο Έρικ Ρόουντ, ο Κουροσάουα βλέπει τον θάνατο «ως ένα διαφορετικού είδους μυστήριο, ως μέρος ενός αρχαϊκού κόσμου σε επικοινωνία με ιερές δυνάμεις, όπου το χτύπημα μιας μυλόπετρας αναμετρά τις προφητείες ενός σοφού και πασπαλίζει ουρλιαχτά στους τάφους των ηρώων, ενώ ο Πέκινπα προσπαθεί να ξορκίσει το αναπόφευκτο, βλέποντας τον βίαιο θάνατο ως αισθητική εμπειρία».

10 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗΝ ΑΓΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΙΑ

Εξάλλου, δέκα λόγοι για να μην χάσετε αυτό το υπέροχο γουέστερν είναι οι ακόλουθοι:

1. Για τον τρόπο που ο σκηνοθέτης μεταφέρει τα στοιχεία του γουέστερν σπαγγέτι στο καθαρόαιμο αμερικανικό είδος. 

2. Για την ιδεολογική δύναμη του φιλμ

3. Για το συνδυασμό στοιχείων ψυχαγωγίας και ταξικής ανάλυσης

4. Για τις άψογες κατασκευαστικές αξίες

5. Για την αποφασιστικότητα των βασικών ηρώων

6. Για τον 20ό αιώνα που αποσύρει τους ρομαντικούς ήρωες.

7. Για τη δυναμική μιας επανάστασης χωρίς συναισθηματική φόρτιση αλλά με υπομονή

 8. Για την τελική σεκάνς που δεν είναι τόσο η αποθέωση της βίας αλλά η βία ως λύτρωση.

9. Γιατί όλη η ταινία είναι οργανωμένη ως πένθιμο ρέκβιεμ.

10. Για το στιλ, το μοντάζ, τη μουσικής και τον ύμνο στη φιλία

Υ.Γ. Την άλλη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου  στις 21:00 θα προβληθεί η διακεκριμένη «μαύρη» σάτιρα του Μονιτσέλι Ο ανθρωπάκος.