Λέσχη Ανάγνωσης της ΕΡΤ3: Η λέξη του μήνα: Ηλιοβασίλεμα 4.4

24 Σεπτεμβρίου 2014

Η λέξη του μήνα: Ηλιοβασίλεμα 4.4

Η Αρχοντούλα Διαβάτη, αγναντεύοντας και ταξιδεύοντας στην Ιθάκη, τον Αύγουστο του 2014, σιγοψιθυρίζει το ποίημα του Κ. Κρυστάλλη, Ηλιοβασίλεμα και φωτογραφίζει δυο στιγμές του δειλινού.

Το ποίημα που ακολουθεί είναι το πρώτο μέρος του ομότιτλου ποιήματος του Κώστα Κρυστάλλη, το οποίο περιλαμβάνεται στη συλλογή O τραγουδιστής του χωριού και της στάνης (1893). O Κ. Κρυστάλλης, στηριζόμενος στην παράδοση των δημοτικών μας τραγουδιών και χρησιμοποιώντας τη γλώσσα και το ρυθμό τους, τραγουδά την άδολη ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου και την αγνότητα των ανθρώπων του αγροτικού μόχθου.

Ηλιοβασίλεμα

Κώστας Κρυστάλλης

Πίσω από μακρινές κορφές ο ήλιος βασιλεύει,

και τ’ ουρανού τα σύνορα χίλιες βαφές αλλάζουν,

πράσινες, κόκκινες, ξανθές, ολόχρυσες, γαλάζες,

κι ανάμεσά τους σκάει λαμπρός λαμπρός ο Αποσπερίτης.

Την πύρη του καλοκαιριού την σβηεί γλυκό αγεράκι

που κατεβάζουν τα βουνά, που φέρνουν τ’ ακρογιάλια.

Ανάρια τα κλωνάρια του κουνάει ο γερο-πεύκος,

και πίνει και ρουφάει δροσιά κι αχολογάεικαι τρίζει,

η βρύση η χορταρόστρωτη δροσίζει τα λουλούδια,

και μ’ αλαφρό μουρμουρητό γλυκά τα νανουρίζει·

θολώνει πέρα η θάλασσα, τα ριζοβούνιαισκιώνουν,

τα ζάλογκα μαυρολογούν, σκύβουν τα φρύδια οι βράχοι,

κι οι κάμποι γύρου οι απλωτοί πράσινο πέλαο μοιάζουν.

Απ’ όξω, από τα οργώματα, γυρνούνε οιζευγολάτες,

ηλιοκαμένοι, ξέκοποι, βουβοί,αποκαρωμένοι,

με τους ζυγούς, με τα βαριά τ’ αλέτρια φορτωμένοι,

και σαλαγούν από μπροστά τα δυοκαματερά τους,

τρανά, στεφανοκέρατα, κοιλάτα, με μακριά τραχηλιά τραχηλάτα,

«Oώ! φωνάζοντας, οώ! Μελισσηνέ, Λαμπίρη»·

κι αργά τα βόδια περπατούν και πού και πού μουγκρίζουν.

Γυρνούνε από τα έργα τους οι λυγερές, γυρνούνε

με τα ζαλίκια αχ τη λογγιά, με τα σκουτιά αχ το πλύμα,

με τες πλατιές των τες ποδιές σφογγίζοντας τον ίδρω·

και σ’ όποιο δέντρο κι αν σταθούν, σ’ όποιοκοντρί ακουμπήσουν,

εις το μουρμούρι του κλαριού, εις τη θωριά του βράχου

γλυκόν γλυκό και πρόσχαρον χαιρετισμό ξανοίγουν:

«Γεια και χαρά στον κόσμο μας, στον όμορφό μας κόσμο!»

Λ. Πολίτη, Ποιητική Ανθολογία, τόμ. 6, Δωδώνη

*πύρη: πύρωμα, καύσωνας *ανάρια: αραιά *αχολογάει: βουίζει, παράγει ήχο *ριζοβούνια: πρόποδες βουνού *ζάλογκα: πυκνά δάση *ζευγολάτες: γεωργοί (που οργώνουν) *ξέκοποι: κατάκοποι *αποκαρωμένοι: νυσταγμένοι από τη ζέστη *καματερά: βόδια που χρησιμοποιούνται στο όργωμα *τραχηλάτα: με μακριά τραχηλιά *ζαλίκια: δεμάτια ξύλα που τα κουβαλούν στον ώμο *λογγιά: πυκνό δάσος *σκουτιά: ρούχα *κοντρί: μεγάλη πέτρα, κοτρόνι

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής

Πηγή: ebooks.edu.gr