ΕΡΤ και ΕΡΤ3 - Δεν άνθησαν ματαίως τόσα θαύματα: ΕΝΝΙΑ ΜΕΡΕΣ ΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΥ

24/11/2014 , ώρα 21:00

cine ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ,  Εθνικής Αμύνης 1

ΕΝΝΙΑ ΜΕΡΕΣ ΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΥ

του Μιχαήλ Ρομ

----------------------------------------------

ΤΟ ΡΕΥΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΑΜΦΙΒΟΛΙΩΝ
ΣΤΙΣ «ΕΝΝΙΑ ΜΕΡΕΣ ΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΥ»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Με ένα σπάνιο αριστούργημα, το οποίο έχει χρόνια να παρακολουθήσουν οι Έλληνες σινεφίλ, συνεχίζει το πρωτότυπο αφιέρωμά της η Ταινιοθήκη της ΕΡΤ-3 Αυτός ήταν ο ψυχρός πόλεμος. Πρόκειται για την  κορυφαία σοβιετική ταινία Εννιά μέρες ενός χρόνου (9 deviat dnei odnovo goda, 1962, ασπρόμαυρο, Σοβιετική Ένωση, διάρκεια 106΄) του μεγάλου δασκάλου του σινεμά Μιχαήλ Ρομ, με την παρουσία διακεκριμένων ηθοποιών όπως οι Αλεξέι Μπατάλοφ, Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι.

Η ταινία έχει πάρει βραβείο Crystal Globe (Κρυστάλλινη Σφαίρα) στο φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι.

Η προβολή γίνεται  τη Δευτέρα 24 Νοεμβρίου στις 21:00 στον Αλέξανδρο με ελεύθερη είσοδο, με την ευγενική χορηγία της αίθουσας από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας- κέντρο Πολιτισμού και την καλλιτεχνική επιμέλεια και συμπαράσταση του ΚΕΜΕΣ.

Το φιλμ προλογίζει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, ενώ στο τέλος θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό. Στους θεατές θα διανεμηθεί έντυπη ανάλυση του Βασίλη Ραφηλίδη.

Οι Εννιά μέρες ενός χρόνου μας μεταφέρουν στην άλλη πλευρά του λόφου, δηλαδή στη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του `60, όταν ο «ψυχρός» πόλεμος ζεματούσε. Ο Ντμίτρι (Αλεξέι Μπατάλοφ) και ο Ίλια (Ινοκέντι Σμοκτουνόσφκι) είναι δύο νέοι φιλόδοξοι, πυρηνικοί επιστήμονες και εργάζονται σ’ ένα εργοστάσιο ατομικής ενέργειας. Ο Ντμίτρι παντρεύεται τη Λαϊόλια, κάνει μια πολύ σοβαρή ανακάλυψη, αλλά εκτίθεται στη ραδιενέργεια. Κανείς δεν γνωρίζει αν θα ζήσει, ενώ υπάρχουν και προβλήματα με τη σύζυγό του.

Μια αριστουργηματική ταινία που πλησιάζει τα όρια της επιστημονικής φαντασίας και καταργεί τους όρους και τους κανόνες του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Εξαιρετική φωτογραφία, διεισδυτική, πολλαπλή ανάλυση, ελλειπτικό τέλος, αιωρούμενη αίσθηση αποξένωσης.

Το κείμενο του Βασίλη Ραφαηλίδη που θα διανεμηθεί στους θεατές είναι το ακόλουθο:

«Απ’ τους βασικούς εισηγητές της ανάγκης για αλλαγή στη θεματική και τον προβληματισμό του σύγχρονου σοβιετικού κινηματογράφου, ο Μιχαήλ Ρομ (1901- 1971) δίνει με τούτη την οριακή στην καριέρα του ταινία ένα καθαρό δείγμα όσων και προηγούμενα είχε υποστηρίξει θεωρητικά: «Ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός, όπως είχε διαμορφωθεί σαν δύσκαμπτο δόγμα κυρίως μετά το 1935, δεν ήταν το προσφορότερο πλαίσιο για την ανάπτυξη μιας τέμνουσας ψυχογραφίας και μιας υπαρξιακής ίσως προσέγγισης προβλημάτων, που βέβαια εξακολουθούν να υπάρχουν και υπό σοσιαλιστικό καθεστώς και που είναι μάταιο συχνά και καταστροφικό να αποκρύβονται ή να απωθούνται στο περιθώριο».

Οι Εννιά μέρες ενός χρόνου είναι κατ’  αρχήν μια λεπτεπίλεπτη ψυχογραφία, που η μεγάλη της τόλμη συνίσταται στο ότι το δραματουργικό της πλαίσιο δεν είναι ο αστικός, ο μικροαστικός ή ο εργατικός περίγυρος του καθημερινού βίου, όπου κατά κανόνα η παραδοσιακή μελέτη του χαρακτήρα τοποθετεί τα δρώμενα, αλλά ένας εντελώς καινούριος για τη θεματική αυτού του τύπου χώρος- ο χώρος που ιδεολογικά θα μπορούσε να ανήκε στην επιστημονική φαντασία. Το κλασικό στην παραδοσιακή δραματουργία θέμα του δύσκολου έρωτα και του αναμενόμενου θανάτου μεταφέρεται εδώ στον καθοριστικό για την ανάπτυξη χώρο ενός πυρηνικού εργαστηρίου, όπου το χαλαρό τρίγωνο των τριών πρωταγωνιστών (μια γυναίκα- δύο άντρες) είναι ταυτόχρονα ερωτικό και επιστημονικό. Οι ήρωες της ταινίας δεν είναι μόνο απλοί άνθρωποι που ερωτεύονται, όπως θα μπορούσε να συμβεί στην οποιαδήποτε κοινότοπη ερωτική ιστορία, ούτε λογοκρατούμενοι σοφοί με υποτονικό συναισθηματισμό, όπως γίνεται στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Είναι ταυτόχρονα και τα δύο και η ψυχογράφησή τους γίνεται ταυτόχρονα από δύο πλευρές. 

Ο Ρομ ισορροπεί έξοχα σ’ αυτή την επικίνδυνη «κόψη του ξυραφιού» και τούτη η προσπάθεια ισορροπίας είναι που καθορίζει τελικά και το σκηνοθετικό του στιλ. Ρεαλιστικό στις λεπτομέρειες αλλά με σαφέστατες τάσεις προς έναν διακριτικό εξπρεσιονισμό. Το εξπρεσιονιστικό σκέλος παραπέμπει πάντα στο εργαστήριο (ελαφρά κοντρ μπλονζέ στο πλανάρισμα, στιλιζαρισμένη υποκριτική, υπερτονισμός της εκφραστικής σημασίας του ντεκόρ κτλ.) και το ρεαλιστικό πάντα στα εξωτερικά και σε όσους απ’ τους χώρους αναφέρονται στην καθημερινή ζωή. Δημιουργείται έτσι ένα σαφέστατο φράγμα ανάμεσα στα εντός και τα εκτός των «τειχών» (του εργαστηρίου), όπου κυοφορείται και αναπτύσσεται το ανθρώπινο και το επιστημονικό δράμα, για να αλληλοπροσδιοριστούν και να αλληλοεπικαθαριστούν με απόλυτη βεβαιότητα τα δύο επίπεδα της δραματουργίας. Ο έρωτας που η γυναίκα τον μεταφέρει από τον ένα επιστήμονα στον άλλο, για να ξαναγυρίσει στον πρώτο από οίκτο, από θαυμασμό και από μια συναίσθηση του χρέους, και το  δράμα αυτού που τελικά γίνεται ο σύζυγός της και που μάλλον θα πεθάνει μετά το τελευταίο πλάνο της ταινίας, ύστερα από μια θανάσιμη προσβολή από ραδιενέργεια στη διάρκεια ενός πειράματος που τελικά αποδείχτηκε όχι εντελώς πετυχημένο».

10 ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΙΣ ΕΝΝΙΑ ΜΕΡΕΣ ΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΥ

Εκτός των άλλων, 10 λόγοι για να μην χάσετε της αριστουργηματικές  Εννιά μέρες ενός χρόνου είναι:

1. Για το εκπληκτικό σενάριο που μετατρέπεται σε πολλών  επιπέδων ανάλυση.
2. Για την ερμηνευτική μονομαχία των δύο ιερών τεράτων του σοβιετικού σινεμά Αλεξέι Μπατάλοφ, Ινοκέντι Σμοκτουνόφσκι
3. Για την εκπληκτική, ασπρόμαυρη, φωτογραφία, υποβλητική και λειτουργική
4. Για την κατάργηση των όρων της μυθοπλασίας, που κάνει άλμα από είδος σε είδος
5. Για τα πρωτοφανέρωτα για σοβιετική ταινία διλήμματα που βάζει.
6. Για τη γεωμετρική σκηνοθεσία του μεγάλου δασκάλου Μιχαήλ Ρομ
7. Για την κατάργηση των κανόνων του σοσιαλιστικού ρεαλισμού
8. Γιατί είναι μια ταινία - τομή στην ιστορία του σοβιετικού σινεμά.
9. Για την αποδέσμευση ψυχαγωγίας, αγωνίας, στιλ και άποψης
10. Για τις μεγάλες πρωτοτυπίες και καινοτομίες σε όλα τα επίπεδα.

Υ.Γ. Η επόμενη ταινία θα είναι το αριστούργημα του Μάικλ Άντερσον Φάκελος Κουίλερ με Μαξ Φον Σίντοβ, Άλεκ Γκίνες, Τζορτζ Σιγκάλ, Φον Σάτα Φον  Μπέργκερ.