92 Βιβλίο - Άρης Φακίνος, "Το κάστρο της μνήμης"

Το κάστρο της μνήμης

Άρης Φακίνος

Μυθιστόρημα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 1993

304 σελ.

29-6-2016

92ο Βιβλίο

Πρόταση της Άννας Παντζή

Ντίνα Παπαδοπούλου

Με συγκίνησε πολύ το βιβλίο. Είναι γραμμένο με πολλή αγάπη, ευαισθησία, έννοια και τρυφερότητα, θα έλεγα, για την πατρίδα μας και τους ανθρώπους της. Εξαιρετικές οι περιγραφές των ανθρώπων, των καταστάσεων και των τοπίων. Μας λέει πικρές αλήθειες για την ιστορία μας, αλλά και για την σημερινή μας κατάσταση. «Περιμένουνε να τους βοηθήσουν οι Δυτικοί, να τους βάλουνε την λευτεριά στο πιάτο σαν ξεροτήγανο. Εμείς οι μικροί λαοί θα 'μαστε πάντα σαν τα φασόλια στο τσουκάλι, οι μάγεροι του κόσμου θ’ ανακατώνουν κάθε τόσο με τις κουτάλες, τα φασόλια θα πηγαίνουν μια από δω και μια από κει, αλλά στο τέλος, θέλοντας  μη θέλοντας θα βράζουν» (σελ. 40). «Η Ελλάδα δεν είναι ούτε Ευρώπη ούτε Ασία αλλά Ελλάδα σκέτη, με δικιά της ξέχωρη Ιστορία» (σελ. 81).   Είναι ξεκάθαρες οι προθέσεις  της Δυτικής Ευρώπης: «Αυτούς όλους ένα πράγμα τους ενδιέφερε, ο παράς» (σελ. 114-115). Και μιλάει για την αρχαιοκαπηλία, το εμπόριο, την υποκρισία τους να βοηθήσουν τάχα την Ελλάδα για να την διαφεντεύουν αυτοί μετά. Συμφωνώ ακόμα και με πολλά από όσα γράφει: « […] θα προτιμούσαν να μην υπάρχουμε για να γράψουν την ιστορία στα μέτρα τους. Όλοι αυτοί θαυμάζουν τα  ερείπια, τους αρέσουν πολύ τα ελληνικά τοπία, αλλά τους ενοχλεί που υπάρχουν ακόμα Έλληνες» (σελ. 191).  Για την έλλειψη ιδεολογιών και στόχων σήμερα: «Αυτός  που σέβεται το αόρατο δύσκολα δέχεται να προσκυνήσει το ορατό. Η Ιστορία γράφει για εκατομμύρια ανθρώπους που πολέμησαν για τη μιά ή την άλλη θρησκεία, που θυσιάστηκαν για κάποια ιδέα, για τη λευτεριά ή για την δημοκρατία. Είδες όμως ν’ αναφέρει κανέναν που να δέχτηκε να υποστεί φυλακές και βασανιστήρια, να στηθεί στον τοίχο για μια τράπεζα;» (σελ. 241) Και τελειώνοντας, να επισημάνω την εκτίμηση και τον σεβασμό του στη συνεισφορά των γυναικών: «Αυτές κρατάνε στα χέρια τους τη μοίρα ολάκερου του γένους, αυτές που μεγαλώνουν τα παιδιά, που κουμαντάρουν τη φαμίλια, που μαθαίνουν στους ανθρώπους, σερνικούς και θηλυκούς, το χρέος τους». (σελ. 213)

Χριστιάνα Βέλλου

Το κάστρο της μνήμης και πως η λογοτεχνία διδάσκει ιστορία.

Το ιστορικό του αφανισμού ενός κάστρου στην Ήπειρο στην Οθωμανική κυριαρχία, μας διηγείται ο συγγραφέας δυο αιώνες μετά μέσα από έρευνα πολύ, ψάχνοντας σε παλιά χειρόγραφα και την προφορική παράδοση. Ο Άρης Φακίνος έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο γραφής με τον οποίο με έβαλε στην ατμόσφαιρα της εποχής, σχεδόν έζησα τις συμπεριφορές των ηρώων (του Κώστα Μπέκα, του Ομάρ, των μοναχών του προφήτη Ηλία). Η  αφήγηση επίσης υπέροχη με πολλές έντονες εικόνες σχεδόν κινηματογραφικές, πολλά τα μηνύματα περί ανδρείας, ελευθερίας, νομίζω πως το βιβλίο είναι από τα καλλίτερα ιστορικά μυθιστορήματα. Η Μonde έγραψε: Πρόκειται για ένα λογοτεχνικό μνημείο προς τιμή της Ελλάδας.

Μένω σε δυο φράσεις:

Να το ξέρεις όλα τα κακά του κόσμου αρχίζουν από τη ζητιανιά, άμα έχεις το χέρι απλωμένο, δεν μπορείς να κρατάς το κεφάλι όρθιο, είδες ποτέ σου περήφανο ζητιάνο;  (σ. 101)

Όλα τα δοκιμάσαμε για να σωθούμε, όλα εξόν από τα παραμύθια, πρέπει να κάνουμε γρήγορα, πριν κηρυχτούν παράνομα. (σ. 304)