"Ρεπορτάζ" από το Ρέθυμνο: Παντελής Πρεβελάκης - Γεώργιος Χατζιδάκις

Της Χριστίνας Βουμβουράκη 

Δυο εμβληματικές μορφές των γραμμάτων και των τεχνών θα συναντήσει ένας περαστικός έξω από την κεντρική είσοδο του Δημαρχείου Ρεθύμνου.

Φωτογραφία: Χριστίνα Βουμβουράκη

Αριστερά βρίσκεται το ολόσωμο, καθήμενο άγαλμα του Παντελή Πρεβελάκη (1909-1986), του ποιητή και πεζογράφου, καθώς και καθηγητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, που ύμνησε μέσα από το έργο του τον γενέθλιο τόπο του, κυρίως μέσα από το βιβλίο του «Το χρονικό μιας πολιτείας». 

«Το Ρέθεμνος είναι μια μικρή πολιτεία μ’ εφτά ίσαμε οχτώ χιλιάδες ψυχές χτισμένη γιαλό– γιαλό στη βορινή στεριά της Κρήτης, απάνω στο μεσοστράτι από Χανιά σε Μεγαλόκαστρο. Λέγεται πως τον παλιό καιρό ακούστηκε στον κόσμο για το εμπόριό της, πως πρόκοψε στη ναυτωσύνη, γέννησε κιόλας δυο-τρεις καλούς ποιητάδες και ζωγράφους, πούναι πάντα χρειαστοί για να βαστιέται τόνομα ενός τόπου ακατάλυτο, όταν βουβαθούν τα παζάρια του κ’ οι ταρσανάδες του ρημάξουν και τα καλήτερα παιδιά του κάμουν φύλλα φτερά».

( πηγή του αποσπάσματος το ενδιαφέρον άρθρο της διαδικτιακής πύλης http://diablog.eu/: «Χρονικό μιας πολιτείας» Μια βόλτα στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου της Μιχαέλα Πρίντσιγκερ )

Φωτογραφία: Χριστίνα Βουμβουράκη

Στα δεξιά, η προτομή του Γεώργιου Χατζηδάκι (1848-1941), του θεμελιωτή και πρώτου καθηγητή της επιστήμης της γλωσσολογίας στην Ελλάδα, στις αρχές του 20ού αιώνα. Μέχρι τότε, η Γλωσσολογία δεν συνιστούσε αυτόνομη επιστήμη και η μελέτη της ελληνικής γλώσσας ήταν ενταγμένη στο πεδίο έρευνας της Φιλολογίας. 

Ωστόσο, ο επίσης Ρεθεμνιώτης επιστήμων-πανεπιστημιακός Γ. Κουρμούλης, αναφέρει για τον Χατζιδάκι ότι: «Η προσφορά του δεν συνίσταται τόσο στο ότι αυτός πρώτος εισήγαγε τη γλωσσολογική επιστήμη στην Ελλάδα, όσο κυρίως στο ότι εθεμελίωσε το νεοελληνικό λόγο». Ο Γ. Χατζιδάκις σε μια κλασική μελέτη του με τίτλο: «Περί της ενότητας της Ελληνικής γλώσσης» απέδειξε ότι «Εκ των 4.000 περίπου λέξεων της Καινής Διαθήκης σχεδόν αι ημίσειαι ήτοι λέξεις 2.280 λέγονται και σήμερον έτι εν τη κοινή λαλιά».

Το έργο που καθιέρωσε, ανέδειξε τον  Χατζιδάκι και τον μεσουράνησε στο διεθνές επιστημονικό στερέωμα, είναι η περίφημη «Einleitung in die neugriesche Grammatik» ή και «Εισαγωγή στη Νεοελληνική Γραμματική» (Λειψία 1892) στην οποία αντιμετωπίζονται τα σύγχρονα προβλήματα της γλώσσας μας. 

Ο Γ. Μπαμπινιώτης έχει γράψει για τον Χατζιδάκι μεταξύ πολλών άλλων: «Αν ο Ελευθέριος Βενιζέλος δόξασε την Ελλάδα και διεύρυνε τα σύνορά της, ο Γ. Χατζιδάκις, το άλλο μεγάλο ανάστημα της Κρήτης δόξασε διεθνώς την ελληνική επιστήμη και οδήγησε τον Ελληνισμό στην υψηλή κορυφή της αυτογνωσίας, στη βαθύτερη γνώση και εκτίμηση της εθνικής τους γλώσσας, της οποίας πρώτος αυτός έδειξε τις ρίζες και ανέδειξε την ιστορική της φυσιογνωμία».  

(πηγή το άρθρο του Μανόλη Ι. Κούνουπα στα Ρεθεμενιωτικα Νεα: «Ο μεγαλοφυής Ρεθεμνιώτης, ο νέστωρ των γλωσσολόγων, ο κορυφαίος επιστήμων με την ακτινοβόλα προσωπικότητα, που μεσουράνησε στα διεθνή συνέδρια και τίμησε δεόντως την Ελλάδα και την Κρήτη»)