ΕΡΤ και ΕΡΤ3_"δεν άνθισαν ματαίως τόσα θαύματα":

21/07/2014 , ώρα 21:00

«θερινή αίθουσα»,  Αγγελάκη 14
μπροστά στο κτίριο της ραδιοφωνιας της ΕΡΤ-3

Μπραζίλ
του Τέρι Γκίλιαμ

-----------------------------------------------------

ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ, ΚΑΛΤ, ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟ «ΜΠΡΑΖΙΛ»
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΡΤ-3

Μπραζίλ (Brazil, 1985, έγχρωμο, Ηνωμένο Βασίλειο, διάρκεια 145’) του Τέρι Γκίλιαμ, είναι το αγαπημένο, πολύκροτο φιλμ που θα προβάλει στο αφιέρωμα Όταν ξέσπασε η βία, η Ταινιοθήκη των τριών ραδιοφώνων της ΕΡΤ-3, τη Δευτέρα, 21 Ιουλίου, στις 21:00.

Πάντα, λοιπόν, με ελεύθερη είσοδο, με την καλλιτεχνική επιμέλεια και τη συνεργασία του ΚΕΜΕΣ, στη θερινή «αίθουσα» της Αγγελάκη 14, θα παρουσιασθεί με πρόλογο του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου. Τονίζεται, πως σ’ αυτή τη δημιουργία η βία αφορά σ’ εκείνην της εξουσίας και της τεχνολογίας.

Στους θεατές θα διανεμηθεί ανάλυση-κείμενο του Δημήτρη Κολιοδήμου (μέλους της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου), από το βιβλίο του 365 Νύχτες τρόμου. Στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.

Αξίζει τον κόπο να σημειωθεί πως για πρώτη φορά προβάλλεται στην Ελλάδα η κόπια director’ s cut.

Η ταινία κέρδισε βραβεία και προτάθηκε για Όσκαρ πρωτότυπου σεναρίου και καλλιτεχνικής διεύθυνσης. Παίζουν: Τζόναθαν Πράις, Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Μπομπ Χόσκινς, Ίαν Χολμ.

Βρισκόμαστε στο πολύ κοντινό, απολυταρχικό μέλλον και ένας υπάλληλος του καθεστώτος αποφασίζει να διαφύγει διά της φαντασίας από το σύστημα, ζώντας μια ελεύθερη ζωή. Συγκλονιστική αλληγορία που θυμίζει Κάφκα και αναφέρεται στον εγκλωβισμό μας στα γρανάζια της εξουσίας. Η αισθητική και τα ντεκόρ υπέροχα σ’ ένα εμβληματικό καλτ αντιεξουσιαστικό φιλμ ιδιαίτερα αγαπημένο στους νέους.

Το κείμενο του Δημήτρη Κολιοδήμου είναι η ακόλουθο: «Η απολυταρχική κοινωνία του μέλλοντος, που είναι στηριγμένη στις νέες μορφές οργάνωσης και τεχνολογίας, δεν είναι κάτι το καινούριο: έχει ήδη απεικονιστεί, με εξαιρετική μάλιστα παραστατικότητα, τόσο στα κλασικά πια λογοτεχνικά έργα της επιστημονικής φαντασίας, όπως το 1984 του Τζωρτζ Όργουελ, το Εμείς του Ευγκένι Ζαμιάτιν ή το Κουρδιστό πορτοκάλι του Άντονυ Μπέρτζες, όσο και τον κινηματογράφο (τις μεταφορές του πρώτου και του τρίτου, για παράδειγμα). Ωστόσο, ο κόσμος αυτών των έργων δεν είναι ένας κόσμος ουσιαστικά άγνωστος, μη οικείος, μια και οι άλλοι κόσμοι της επιστημονικής φαντασίας αποκτούν θετική ή αρνητική αξία σε σχέση με τον παροντικό χρόνο. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από την τοποθέτηση σ' ένα μέλλον προβλημάτων και καταστάσεων του παρόντος, εξωθημένων ίσως σε μια πιο περίπλοκη ή τρομακτική διάσταση. Και κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο Μπραζίλ.

            Εδώ ο ερεβώδης, εφιαλτικός, γραφειοκρατικός κόσμος του παντοδύναμου τεχνολογικού κράτους δεν είναι παρά η υπερβολή, η ακραία διόγκωση της σημερινής πραγματικότητας, της οργανωμένης και αποστειρωμένης βίας των κρατικών μηχανισμών και του γραφειοκρατικού συστήματος. Σ' αυτό τον κόσμο, ο Σαμ Λόουρι είναι ένας από τους χιλιάδες υπαλλήλους του καθεστώτος, του οποίου αποτελεί ένα έγκλειστο θύμα. Και, για να ξεφύγει από την ολοκληρωτική απανθρωπιά και τη μιζέρια της τακτοποιημένης ζωής του, διοχετεύει τους πόθους του στον ανάλαφρο, ηρωικό και απελευθερωτικό κόσμο της φαντασίας. Δηλαδή, διάγει μια διπλή ζωή: από τη μια είναι ένας ασήμαντος ανθρωπάκος, που τρέχει στα κελεύσματα του προϊσταμένου του, υπακούει στις παραξενιές της μητέρας του και κατοικεί σ' ένα πλαστικοποιημένο διαμέρισμα, γεμάτο από φρικτούς σωλήνες, και από την άλλη είναι ένας αντάρτης άγγελος του καλού, που υπερασπίζεται τη γυναίκα των ονείρων του και μάχεται με γιγαντιαία πλάσματα.

            Αυτή η στυλιζαρισμένη σύγκρουση ανάμεσα στην καταπίεση (πραγματικότητα) και την ευτυχία (όνειρο) είναι τυπική της συνεχούς προσπάθειας που καταβάλλει για να διατηρήσει τα λογικά του και να ενδυναμώσει τους ενστικτώδεις, μη αλλοτριωτικούς πόθους του. Αλλά ο Τέρρυ Γκίλλιαμ προεκτείνει ακόμα περισσότερο αυτή την "προειδοποίηση" ενάντια στον τεχνολογικό απολυταρχισμό, γενικεύοντας κάπως το δίλημμα. Η φύση της ευτυχίας και η φύση της ελευθερίας είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένη με την υποκειμενική αντίληψη του κάθε πολίτη (για τη μητέρα του και τον κύκλο της, η ευτυχία βρίσκεται στη σωματική ανανέωση και τη μεταμόρφωση σε πανέμορφη, φλογερή ύπαρξη, ενώ για τον Άρτσιμπαλντ Τατλ η ελευθερία έγκειται στο να μπορεί να επισκευάζει τις βλάβες του υδραυλικού συστήματος, έστω κι αν έχει εκδιωχθεί από την εταιρεία), γι' αυτό και καταστρέφει την εκδοχή της πραγματικότητας και της φαντασίας, συγχέοντας τα όρια των δύο αυτών κόσμων με την είσοδο μιας κοπέλας, όμοιας μορφικά με το ονειρικό πλάσμα της φαντασίας του Λόουρι. Και ο έρωτας θα τινάξει τα πάντα στον αέρα, απελευθερώνοντας όλη την κρυμμένη επαναστατικότητα του υπαλλήλου του Υπουργείου Πληροφοριών.

            Ο Γκίλλιαμ, αντλώντας στοιχεία από το 1984 του Τζωρτζ Όργουελ (η φθαρμένη και αποκρουστική κοινωνία της... Βραζιλίας) και από τη Δίκη του Φρανς Κάφκα (ο εγκλωβισμός στα δίχτυα της γραφειοκρατίας), από τη Μητρόπολη του Φριτς Λανγκ (τα φουτουριστικά ντεκόρ και η καταθλιπτικότητα των φόντων) και από τα κόμικς (ο ίδιος είναι και σκιτσογράφος), τα αναμειγνύει μ' εκείνο το ιδιότυπο, καυστικό, αναρχικό και μαύρο χιούμορ των Μόντυ Πάιθον (ήταν στο παρελθόν μέλος της ομάδας τους και σκηνοθέτης των ταινιών τους), συνθέτοντας πραγματικά συγκλονιστικές εικόνες».

Υ.Γ. Την άλλη Δευτέρα, 28 Ιουλίου, στο ίδιο αφιέρωμα, θα παρουσιασθεί η έξοχη ταινία του Ρίτσαρντ Σαραφιάν: Σαν Φραντσίσκο ώρα μηδέν.